Basit Makineler
Basit makineler, iş yapmayı kolaylaştırmak için kullanılan araçlardır. Kaldıraç, tekerlek ve aks, eğik düzlem, kama, vida ve makaradan oluşurlar.
Kaldıraç
Kaldıraç, bir cismi kaldırmak veya hareket ettirmek için kullanılan bir basit makinedir. Bir kaldıraç, bir destek noktası, bir kuvvet noktası ve bir yük noktası olmak üzere üç ana bölümden oluşur. Destek noktası, kaldıracın hareketsiz kaldığı noktadır. Kuvvet noktası, kaldıraca kuvvet uygulanan noktadır. Yük noktası ise, kaldıraca yüklenen cismin bulunduğu noktadır.
Kaldıraçlar, kaldıraç kolunun uzunluğuna göre üç sınıfa ayrılır:
- Birinci sınıf kaldıraçlar: Destek noktası, kuvvet noktası ve yük noktası aynı hizada bulunur. Örnekler: makas, pense, kürek.
- İkinci sınıf kaldıraçlar: Yük noktası, destek noktası ve kuvvet noktası aynı hizada bulunur. Örnekler: tekerlekli araba, şişe açacağı, fındık kıracağı.
- Üçüncü sınıf kaldıraçlar: Kuvvet noktası, destek noktası ve yük noktası aynı hizada bulunur. Örnekler: cımbız, pense, çekiç.
Tekerlek ve Aks
Tekerlek ve aks, bir cismi taşımak veya hareket ettirmek için kullanılan bir basit makinedir. Bir tekerlek ve aks, bir tekerlek, bir aks ve bir yatak olmak üzere üç ana bölümden oluşur. Tekerlek, yükü taşıyan dairesel bir nesnedir. Aks, tekerleğin döndüğü çubuktur. Yatak ise, aksın döndüğü yuva veya deliktir.
Tekerlek ve akslar, tekerleğin çapına göre iki sınıfa ayrılır:
- Sabit tekerlekli tekerlek ve akslar: Tekerleğin çapı, aksın çapından büyüktür. Örnekler: araba, bisiklet, motosiklet.
- Hareketli tekerlekli tekerlek ve akslar: Tekerleğin çapı, aksın çapından küçüktür. Örnekler: el arabası, tekerlekli sandalye, bebek arabası.
Eğik Düzlem
Eğik düzlem, bir cismi kaldırmak veya hareket ettirmek için kullanılan bir basit makinedir. Bir eğik düzlem, bir eğimli yüzeydir. Eğik düzlem, cismin ağırlığını azaltarak iş yapmayı kolaylaştırır.
Eğik düzlem, eğim açısına göre iki sınıfa ayrılır:
- Dik eğik düzlem: Eğimin açısı 90 derecedir. Örnekler: merdiven, asansör, rampa.
- Eğik eğik düzlem: Eğimin açısı 90 dereceden küçüktür. Örnekler: yol, rampa, kaydırak.
Kama
Kama, bir cismi ayırmak veya kesmek için kullanılan bir basit makinedir. Bir kama, üçgen şeklinde bir nesnedir. Kama, cismin içine girerek onu ikiye ayırır veya keser.
Kamalar, keskinliklerine göre iki sınıfa ayrılır:
- Keskin kamalar: Kamaların keskin kenarları vardır. Örnekler: bıçak, makas, testere.
- Kör kamalar: Kamaların kör kenarları vardır. Örnekler: balta, çekiç, kazma.
Vida
Vida, bir cismi sabitlemek veya sıkıştırmak için kullanılan bir basit makinedir. Bir vida, spiral şeklinde bir çubuktur. Vida, bir nesneye vidalanarak onu sabitler veya sıkıştırır.
Vidal