Tonguç 8. Sınıf Fen Bilimleri: Basit Makineler
Basit makineler, iş yapmayı kolaylaştırmak için kullanılan araçlardır. Kaldıraç, tekerlek ve aks, eğik düzlem, kama, vida ve makaradan oluşurlar.
Kaldıraç
Kaldıraç, bir cismi kaldırmak veya hareket ettirmek için kullanılan bir basit makinedir. Bir kaldıraç, bir destek noktası ve iki kuvvetten oluşur. Destek noktası, kaldıracın hareket ettiği noktadır. Kuvvetlerden biri, kaldıracı hareket ettiren kuvvettir. Diğer kuvvet ise, kaldıracın kaldırdığı veya hareket ettirdiği cismin ağırlığıdır.
Kaldıraçlar, kaldıraç kolunun uzunluğuna göre üç sınıfa ayrılır:
- Birinci sınıf kaldıraçlar: Destek noktası, kaldıraç kolunun ortasında bulunur.
- İkinci sınıf kaldıraçlar: Destek noktası, kaldıraç kolunun bir ucunda bulunur.
- Üçüncü sınıf kaldıraçlar: Destek noktası, kaldıraç kolunun diğer ucunda bulunur.
Tekerlek ve Aks
Tekerlek ve aks, bir cismi taşımak veya hareket ettirmek için kullanılan bir basit makinedir. Bir tekerlek ve aks, bir tekerlek ve bir aksdan oluşur. Tekerlek, aksın etrafında döner. Aks ise, tekerleğin hareket ettiği yüzeye dayanır.
Tekerlek ve akslar, tekerleğin çapına göre iki sınıfa ayrılır:
- Sabit tekerlek ve akslar: Tekerleğin çapı, aksın çapından büyüktür.
- Hareketli tekerlek ve akslar: Tekerleğin çapı, aksın çapından küçüktür.
Eğik Düzlem
Eğik düzlem, bir cismi kaldırmak veya hareket ettirmek için kullanılan bir basit makinedir. Bir eğik düzlem, bir eğimli yüzeyden oluşur. Cisim, eğik düzlem boyunca yukarı veya aşağı hareket ettirilir.
Eğik düzlem, eğim açısına göre iki sınıfa ayrılır:
- Dik eğik düzlem: Eğimin açısı 90 derecedir.
- Yavaş eğik düzlem: Eğimin açısı 90 dereceden küçüktür.
Kama
Kama, bir cismi ayırmak veya parçalamak için kullanılan bir basit makinedir. Bir kama, üçgen şeklinde bir cisimdir. Kamanın keskin kenarı, cismi ayırır veya parçalar.
Vida
Vida, bir cismi sabitlemek veya hareket ettirmek için kullanılan bir basit makinedir. Bir vida, spiral şeklinde bir cisimdir. Vidanın dişleri, cismin yüzeyine girer ve cismi sabitler veya hareket ettirir.
Makara
Makara, bir cismi kaldırmak veya hareket ettirmek için kullanılan bir basit makinedir. Bir makara, bir tekerlek ve bir ipin etrafına sarıldığı bir mildir. Cisim, ipin ucuna bağlanır ve makara döndürülerek cisim kaldırılır veya hareket ettirilir.