Basit Makineler
Basit makineler, iş yapmayı kolaylaştırmak için kullanılan mekanik cihazlardır. Kaldıraç, tekerlek ve aks, eğik düzlem, kama, vida ve makaradan oluşurlar.
Kaldıraç
Kaldıraç, bir cismi kaldırmak veya hareket ettirmek için kullanılan basit bir makinedir. Bir kaldıraç, bir destek noktası ve iki kuvvetten oluşur. Destek noktası, kaldıracın hareket ettiği noktadır. Kuvvetlerden biri, cismi kaldırmak veya hareket ettirmek için uygulanan kuvvettir. Diğer kuvvet, cismin ağırlığıdır.
Kaldıraçlar, kaldıracın destek noktası ile kuvvetlerin uygulandığı noktalar arasındaki mesafelerine göre üç sınıfa ayrılır:
- Birinci sınıf kaldıraçlar: Destek noktası, kuvvetlerin uygulandığı noktaların arasında bulunur. Örnekler: makas, pense, kürek.
- İkinci sınıf kaldıraçlar: Kuvvetlerin uygulandığı noktalar, destek noktasının arasında bulunur. Örnekler: el arabası, çekiç, fındıkkıran.
- Üçüncü sınıf kaldıraçlar: Destek noktası, kuvvetlerin uygulandığı noktaların dışında bulunur. Örnekler: cımbız, pense, balıkçı kamışı.
Tekerlek ve Aks
Tekerlek ve aks, bir cismi taşımak veya hareket ettirmek için kullanılan basit bir makinedir. Bir tekerlek ve aks, bir tekerlek ve bir aksdan oluşur. Tekerlek, aksın etrafında döner. Cisim, tekerleğin üzerine yerleştirilir. Tekerlek ve aks, cismi taşımak veya hareket ettirmek için kullanılır.
Tekerlek ve akslar, tekerleğin çapına ve aksın uzunluğuna göre iki sınıfa ayrılır:
- Sabit tekerlek ve akslar: Tekerleğin çapı, aksın uzunluğuna eşittir. Örnekler: araba tekerleği, bisiklet tekerleği.
- Hareketli tekerlek ve akslar: Tekerleğin çapı, aksın uzunluğundan büyüktür. Örnekler: el arabası tekerleği, vinç tekerleği.
Eğik Düzlem
Eğik düzlem, bir cismi kaldırmak veya hareket ettirmek için kullanılan basit bir makinedir. Bir eğik düzlem, bir eğimli yüzeyden oluşur. Cisim, eğik düzlem boyunca yukarı veya aşağı hareket ettirilir. Eğik düzlem, cismi kaldırmak veya hareket ettirmek için gereken kuvveti azaltır.
Eğik düzlem, eğimin açısına göre iki sınıfa ayrılır:
- Yavaş eğimli eğik düzlem: Eğimin açısı küçüktür. Örnekler: rampa, merdiven.
- Dik eğimli eğik düzlem: Eğimin açısı büyüktür. Örnekler: kaydırak, asansör.
Kama
Kama, bir cismi ayırmak veya kesmek için kullanılan basit bir makinedir. Bir kama, üçgen şeklinde bir cisimdir. Kamanın keskin kenarı, cismi ayırmak veya kesmek için kullanılır. Kama, cismi ayırmak veya kesmek için gereken kuvveti azaltır.
Kamalar, keskin kenarının şekline göre iki sınıfa ayrılır:
- Düz kama: Keskin kenarı düz bir çizgidir. Örnekler: bıçak, balta, keski.
- Eğri kama: Keskin kenarı eğri bir çizgidir. Örnekler: çivi, vida, zımba.
Vida
Vida, bir cismi sabitlemek veya hareket ettirmek için kullanılan basit bir makinedir. Bir vida, spiral şeklinde bir cisimdir. Vidanın dişleri, cismi sabitlemek veya hareket ettirmek için kullanılır. Vida, cismi sabitlemek veya hareket ettirmek için gereken kuvveti azaltır.
Vidalalar, dişlerinin şekline göre iki sınıfa ayrılır:
- Düz dişli vidalar: Dişleri düz bir çizgidir. Örnekler: ahşap vidaları, metal vidaları.
- Eğri dişli vidalar: Dişleri eğri bir çizgidir. Örnekler: vida somunları, cıvatalar.
Makara
Makara, bir cismi kaldırmak veya hareket ettirmek için kullanılan basit bir makinedir. Bir makara, bir tekerlek ve bir i